Het starten van een band: waar moet je juridisch gezien op letten?

het starten van een band: waar moet je juridisch gezien op letten?

Samen spelen, samen delen? Toch zul je zien dat als er meer belangen op het spel staan, het best een kunst is om de zaken van je band goed te regelen. In het vorige artikel op POPEI werd al kort aangestipt welke rechtsvorm je kan kiezen. In dit artikel behandelt muziekadvocaat Sander Petit de rechten en contracten van een band.

Foto: Lissy Stam

Muziekrechten
Er is natuurlijk niets mooiers dan met elkaar in een studio zitten jammen. Kansloze nachten worden daar afgewisseld met briljante ingevingen en hopelijk komt het zover dat je een toffe plaat kan uitbrengen. Met een beetje geluk, kun je over een tijdje zelfs weer gaan optreden. Reden te meer om nu wat tijd te besteden aan de juridische basis van je band.

Auteursrecht
Laten we bij het begin beginnen; muziek. Daar draait het om. Als je aan muziek denkt, dan komt hopelijk ook het woord copyright (of auteursrecht) bij je op. Iedereen die kort gezegd een creatief, niet gejat muziekwerk maakt, krijgt bescherming op grond van het auteursrecht. Dat auteursrecht is geregeld in de Auteurswet en ziet specifiek toe op de compositie en tekst van een nummer.

Auteursrecht wordt geëxploiteerd door uitgevers

Naburig recht
Ga je dat nummer vervolgens inspelen en opnemen, dan komt het naburige recht om de hoek kijken. Dit recht is geregeld in de Wet op de naburige rechten en beschermt de prestaties van de uitvoerend kunstenaars en fonogrammenproducenten. Die laatste ken je misschien beter onder de term mastereigenaar. De fonogrammenproducent of mastereigenaar is doorgaans degene die het initiatief heeft genomen voor en tijdens de opname, bijvoorbeeld door hier het financiële risico van te dragen of een studio beschikbaar te stellen aan een band.

Naburig recht wordt geëxploiteerd door platenmaatschappijen

Collectief rechtenbeheer
Als je het hebt over collectief rechtenbeheer, dan heb je het in het geval van auteursrecht over Buma/Stemra. Heel kort samengevat, werkt dat collectieve rechtenbeheer als volgt. Het auteursrecht is een exclusief recht van de maker van een muziekwerk. Omdat het recht exclusief is, mag je dit dus niet zonder toestemming van de maker gebruiken. Maar, omdat het praktisch onmogelijk is voor een componist om langs elke kroeg te gaan om toestemming te geven voor het openbaar maken van zijn muziek en een tekstschrijver niet langs alle radiostations kan gaan, geven de meeste muzikanten het recht om die toestemming te verlenen aan Buma of Sena. Hetzelfde geldt voor Stemra (dat vaak in één adem met Buma) wordt genoemd. Stemra geeft toestemming namens de auteursrechthebbenden voor het verveelvoudigen van hun werk, bijvoorbeeld in geval van streaming op Spotify, waarbij een hele korte kopie van een werk wordt gemaakt op de servers van Spotify, of wat ouderwetser: voor elke keer dan een CD en vinylplaat wordt gedrukt, moet de opdrachtgever een licentievergoeding aan Stemra betalen. Stemra betaalt die vergoeding weer aan de rechthebbenden.

Het collectief rechtenbeheer voor muzikale naburige rechten wordt op een ongeveer gelijke wijze geregeld door Sena en Norma

Ezelsbruggetje
Als je bedenkt dat de theorie van de muziek wordt beschermd op basis van het auteursrecht en dat auteursrecht een buur heeft die de praktische kant van de muziek beschermd, dan kun je makkelijker onthouden dat er twee relevante muziekrechten zijn: het auteursrecht en het naburige recht.

Hieronder staan de rechten en collectieve rechtenorganisaties nog eens samengevat in een afbeelding:

Waarom is dit van belang? Nou, als je weet wat je rechten zijn, dan weet je ook waar je afspraken over moet maken. Het identificeren van je rechten, maakt je dus meer bewust van je creatieve eigendom. Als je weet welke rechten je hebt, ga je ook meer inkomstenstromen zien. Daar kun je vervolgens weer slimme(re) afspraken over maken. Slimmere afspraken leiden tot meer inkomsten. Meer inkomsten leidt tot meer vrijheid en meer vrijheid leidt weer tot meer creativiteit.

Bandovereenkomst
Als er meer inkomsten, meer werken en bijvoorbeeld meer samenwerkingen aan zitten te komen, is het van belang om daar vooraf goede afspraken over te maken. Waarom vooraf? De reden daarvoor is simpel: achteraf en “achteruitonderhandelen” is een stuk lastiger. Als een plaat al uit is of een optreden is geboekt en een van de bandleden is het niet eens met de voorwaarden en er staat niets op papier, dan heb je de spreekwoordelijke poppen aan het dansen. Sterker nog, als je ruzie hebt (en dat gebeurt bij bands nogal eens), dan is het lastig om nog in redelijkheid met elkaar te overleggen en tot een oplossing te komen.

Belangrijke onderwerpen
Bij het oprichten van een band en het maken van afspraken over de muziekrechten, zijn daarom de volgende punten van belang:

1. Bestaat de bandnaam al?

2. Van wie is de band en de bandnaam?

3. Wie is waarvoor verantwoordelijk?

4. Is er een zakelijk en een creatief leider?

5. Hoe worden beslissingen gemaakt?

6. Wat spreek je af over interne- en externe verplichtingen?

7. Wat geldt er als iemand uit de band gaat?

8. Wie mag de bandnaam gebruiken en onder welke voorwaarden?

9. Hoe zit het met de inkomsten?

10. Hoe zit het met de uitgaven?

11. Wat is de verdeling van de muziekrechten?

12. Mogen bandleden nog in andere bands spelen?

13. Mogen bandleden een solocarrière najagen?

14. Wat spreek je af over nieuwe bandleden?

15. Hoe los het op als je er samen niet (direct) uitkomt?

Conclusie
Toch nog wel wat puntjes, hè? Je hoeft dit niet superformeel met elkaar te regelen. Het belangrijkste is dat het vooral duidelijk en meetbaar is wat de afspraken zijn. Het contract kan wat mij betreft daarna de la in en hoeft er pas weer uit te komen als er onduidelijkheden of geschillen zijn. Een duidelijk contract geeft dan een duidelijke richtlijn. Dat voorkomt een hele hoop gedoe. Als je daar nu even aandacht aan besteed, dan kun daarna lekker muziek maken en plannen bedenken voor als er straks weer opgetreden mag worden. Ik kan niet wachten!

Meer weten?
Wil je meer weten over muziekrechten en -contracten? Kijk dan op www.petitlegal.nl en volg Sander via Instagram (www.instagram.com/dedanceadvocaat) en Facebook (www.facebook.com/dedanceadvocaat).

Sander Petit is muziekadvocaat in Amsterdam en oprichter van Petit Legal. Hij helpt bijvoorbeeld rappers, beatmakers, platenmaatschappijen, managers, festivals, singer-songwriters en bands met de juridische aspecten van de muziekindustrie. Sander is gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht, contracten- en mediarecht en je kan bij hem terecht voor juridisch advies, het opstellen, beoordelen of uitonderhandelen van contracten, maar ook voor geschillen en procedures bij de rechter. Sander heeft naast zijn carrière als advocaat ook opgetreden als DJ in clubs en op festivals in binnen- en buitenland.

>> MIS GEEN TIPS MEER! KLIK HIER OM WEKELIJKS EEN NIEUWE MUZIKANTENTIP IN JE MAILBOX TE ONTVANGEN <<

Muzikantentips / Tips - Ondernemerschap & Zaken

Gepubliceerd op 20/08/2020

Welke rechtsvorm voor je band?

Interview met: Anne en David (POPEIgenwijs radioshow)

DE POPEI december 2022